maandag 25 november 2013

Nationaal Voedingsdebat

In eerdere columns heb ik al eens geschreven over het fenomeen ‘Je bent wat je eet’. Met een vleugje humor probeerde ik toen deze titel wat al te letterlijk te nemen, maar nu wil ik hier nog eens serieus op terugkomen. Onlangs bezocht ik namelijk het Nationaal Voedingsdebat op het ABC terrein in Poeldijk. Een initiatief dat ondersteund wordt door overheden, bedrijfsleden, brancheorganisaties en deskundigen uit de voedingssector. De boodschap over voeding is duidelijk: eet meer groente en fruit en minder rood vlees en ‘snelle suikers’. Wat dat laatste is en wat de positieve effecten zijn, is niet zo gemakkelijk uit te leggen. Een poging daartoe deed Kris Verburg, die momenteel furore maakt met zijn boek ‘De voedselzandloper’. De voedselzandloper is een verbeterde versie van de ‘Schijf van 5’, gebaseerd op de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Door een aantal verschuivingen in ons voedingspatroon toe te passen, boeken we een enorme gezondheidswinst. De boodschap van Verburg luidt onder andere: eet meer groente en fruit. In Nederland zijn we grootgebracht met het idee dat brood gezond is, en ’s avonds moeten we aardappelen eten met een beetje groenten en een stukje vlees. Wie echter een verschuiving weet aan te brengen in de hoeveelheden van deze overdadige koolhydraatrijke voeding gaat al winst boeken op gewicht en gezondheid. Maar daarmee is nog niet alles gezegd, want de winst die we boeken door meer groenten en iedere dag twee stukken fruit te eten, is nog veel groter. Persoonlijk ben ik niet geschrokken van deze boodschap, want ik heb al aan den lijve mogen ervaren dat er een forse gezondheidswinst is te boeken door ‘anders’ te gaan eten. Niet minder, maar meer gezonde producten maken nu deel uit van mijn voeding. Zonder een dag honger te hoeven lijden is mijn gewicht met kilo’s gedaald, heb ik meer energie, kan ik veel lekkerder bewegen, mijn ‘oude’ kledingmaat weer dragen en zonder een oprisping van maagzuur te krijgen mijn veters weer knopen. Dat de andere manier van eten ook op mijn bloedwaarden een positief effect heeft, was na een half jaar overduidelijk waar te nemen. Waar ik wel van schrok, zijn de volgende cijfers: 1 miljoen Nederlanders heeft Diabetes type 2. Hiervan is 91% te genezen door bovenstaande boodschap uit te voeren: reduceer de snelle suikers en eet meer groente en fruit. Een schokkende mededeling als u beseft dat er kan worden voorkomen dat men medicijnen slikt door simpelweg de voeding aan te passen. Maar het belangrijkste is natuurlijk dat deze 91% geen akelige slopende ziekte onder de leden hoeft te hebben. Nog een paar schokkende cijfers: de kans op hart- en vaatziekten neemt met 30% af, als we veel groente eten. En de kans op maculaire degeneratie (veroorzaker van blindheid) vermindert met 50% als u elke dag broccoli of salade eet. Nog slechts 45% van onze voeding bestaat uit basisvoeding die niet bewerkt is. Waar ik ook van schrok, was het filmpje dat werd getoond van Wubbo Ockels die tijdens de CEO Convention in Bilderberg een emotionele toespraak gaf. Deze CEO Convention wordt bijgewoond door leiders van ‘vooraanstaande’ voedselorganisaties. Wubbo Ockels was zeer duidelijk in zijn boodschap: de wereld verkankert, de mens verkankert daardoor ook. Ockels, die een harde strijd tegen deze ziekte voert, schroomde niet de voedselproducenten die voeding bewerken tot ongezonde vormen, als medeschuldigen aan te wijzen. Dit getuigt van lef. Waar ik ook van schrok is dat diezelfde voedselproducenten niet aanwezig waren bij het Voedingsdebat. Dit scheen tijdens de Convention wel toegezegd te zijn. Mijn conclusie is, dat het uiteindelijk weer om geld draait en uw en mijn gezondheid niet de hoogste prioriteit van de grote farmaceutische en voedselindustrieën zijn. Ook al beweren ze zelf anders door allerlei bewerkte ‘gezondheidsproducten’ in de markt te brengen, waarvan nu uit nader wetenschappelijk onderzoek blijkt dat ze helemaal niet zo gezond zijn en soms een regelrechte aanslag op uw gezondheid plegen. De afwezigheid van deze organisaties tijdens het Nationaal Voedingsdebat getuigt in mijn ogen van lafheid. Grote bewondering heb ik voor al die mensen en organisaties die dit aan de kaak stellen. Dr. Kris Verburg die zijn voedingstheorie baseert op de nieuwste wetenschappelijke onderzoeken, de Westlandse organisaties die wel aanwezig waren, de gemeente en politici die zich sterk maken voor veranderingen, geledingen uit de gezondheidszorg die niet uit zijn op meer werk in de hulpverlening, maar op een verbetering in onze gezondheid. Het is moeilijk om die verandering door te voeren als mensen vast blijven houden aan hun vastgeroeste patronen, als voedselproducenten de verkeerde producten in de winkels blijven uitzetten, als politici zich laten informeren door de farmaceutische industrie en als de consument niet de stap neemt om die producten in te ruilen voor gezonde voeding. Wellicht moet dat signaal dan eens duidelijk door de consument, dus u en ik, afgegeven worden. Als de geldstromen dan bepalen wat we eten, dan moeten de consumenten maar eens een stevige invloed op die geldstromen uitoefenen. Dat is kennelijk de enige weg om de ‘foute’ voedselproducenten een halt toe te roepen. Maar om te beginnen is voorlichting aan u en uw kinderen geweldig belangrijk. Lees dat boek, praat met uw huisarts, ga naar de diëtiste als u uw gezondheid niet vertrouwt en het vermoeden heeft dat uw voedingspatroon daaraan ten grondslag ligt. Ik raak hier maar een paar kleine aspecten aan van het debat, maar ook ik wil me er sterk voor maken dat we een ommekeer teweeg gaan brengen in ons consumptiepatroon. Natuurlijk moet u als de wiedeweerga naar een arts als u meent signalen van kanker, hart- en vaatziekte of Diabetes te krijgen van uw lichaam. Maar de kans op deze ziekten daalt drastisch als u uw voedingspatroon aanpast, zo bleek uit het debat. De producten die we zouden moeten eten hebben we hier in het Westland volop beschikbaar. Tomaten, komkommers, paprika’s, aubergines, courgettes, bloemkolen, bonen, noem maar op. In allerlei varianten. Hier wordt het gekweekt. Hier zit de deskundigheid. Hier kunnen we starten met het aanzwengelen van het verbeteren van de gezondheid van onze kinderen, onszelf en onze landgenoten. Ik ben van mening dat het Nationaal Voedingsdebat daartoe een uitstekend initiatief is. Als ik een prijs mocht uitreiken, dan zouden de organisatoren van dit debat ‘m van mij krijgen!

donderdag 7 november 2013

Van Westlandse druiven naar Griekse Retsina (dl 4 en slot)

Een paar dagen nadat we Ella interviewden op Kreta, gaan we met haar mee de bergen in. Naar Katharo, een uitgestrekt natuurgebied.
Een adembenemend mooie tocht volgt met schitterende uitzichten over azuurblauwe baaien en rustieke landschappen. Zo nu en dan stoppen we om foto’s te maken van het geweldige tafereel. De tocht voert ons naar de kleine taverna van Yianni Siganos. Hij is bevriend met Ella en haar man. Onderweg legt Ella uit: “Yianni is de oud-burgemeester van Kritsa. Op een dag besloot Yianni dat hij niet langer in het plaatsje wilde wonen; hij had het een beetje gehad met de mensen. Hij trok hoog de bergen in en bouwde daar zijn eigen taverna. Hier wordt nog op houtvuur gekookt. Geen ingewikkelde gerechten, maar eenvoudige voedzame kost. Zijn vrouw bleef beneden in Kritsa wonen. Ze probeert iedere dag met iemand mee te liften naar boven en helpt haar man met zijn werk. Aan het eind van de dag rijdt ze weer mee terug met een bekende of bezoeker.”
Hoewel het niet een ritje is dat iedere toerist zomaar even zal gaan maken, is er behoorlijk wat belangstelling voor de kleine taverna van Yianni. Hij heeft namelijk iets heel speciaals waar belangstellenden op af komen… Als we arriveren, wordt Ella door Yianni en zijn vrouw hartelijk welkom geheten. Yianni toont gelijkenissen met ‘Che Guevara’. Hij hangt dan ook zijn ideeën aan. We verbazen ons over de oud-burgemeester met communistische ideeën in een land dat de bakermat van de democratie wordt genoemd. Ook wij worden hartelijk begroet en we nemen plaats op een bankje onder de luifel van de taverna. Het is zo’n 30 graden Celcius. Yianni en zijn vrouw verwennen ons met heerlijke hapjes bij een koel biertje. Even later vloeit de Griekse Retsina rijkelijk. Ella praat verder over haar leven op Kreta. Het is duidelijk dat ze hier helemaal thuis is. Ze spreekt Grieks met Yianni en zijn vrouw en Nederlands met ons. Legt uit wat we voor heerlijke gerechtjes voorgeschoteld krijgen. Olijfjes, kaas, speciaal Grieks brood, een keur aan eenvoudige smakelijke hapjes. “Heimwee naar Nederland heb ik niet,” vertelt Ella. “Natuurlijk mis ik mijn ouders, mijn zus en haar gezin. Ik vind het best moeilijk dat ik niet á la minute aanwezig kan zijn als mijn ouders me nodig hebben en voel me aan de ene kant soms schuldig dat dit op de schouders van mijn zus terecht komt. Aan de andere kant is een ticket zó geboekt en doe ik wat ik kan als ik in Nederland ben. Ik heb grote bewondering voor mijn zus die naast haar bedrijf ook naar mijn ouders omkijkt voor dringende zaken. Godzijdank is er nu een goede internetverbinding, mijn ‘raam op de wereld’. De tijd van wachten in een telefoonkantoor op ‘een lijn’ naar Nederland is voorbij. Met grote regelmaat skype ik met mijn ouders en zus. Mijn vader is gelukkig bijdehand en snapt voldoende van internet om het een en ander uit te wisselen. Soms legt hij me zelfs uit hoe iets werkt,” lacht Ella. “Ik mis verder niet veel uit Nederland. Ook hier is inmiddels alles te verkrijgen. Supermarkten als de Lidl vind je ook op Kreta. En thuis heb ik mijn eigen ‘Hollandse hoekje’ gemaakt.” Ze heeft op haar terras een hoekje ingericht met Hollandse klompjes en andere Nederlandse hebbedingetjes die aantonen dat ze nóg een land heeft waar ze zich thuis voelt. Nederlandse tradities worden niet vergeten. Sinterklaas is altijd gevierd en de kerstboom wordt jaarlijks met veel plezier opgezet, soms onder argwanende blikken van haar man en zonen. Het is een hele stap geweest om de Westlandse druiven in te ruilen voor Griekse Retsina, maar ze beweegt zich als een vis in het water tussen beide culturen.
Dan komt Yianni met zijn ‘schatten’. Hij zet een koffertje op tafel en opent dit. In het koffertje liggen eeuwenoude fossielen. Botten en de kaak van neushoorns die in vroeger tijden op het eiland geleefd moeten hebben, allerlei vondsten waar paleontologen uit de gehele wereld op af komen. We mogen alles oppakken, fotograferen en bewonderen. Hij weet nog veel meer te liggen op het eiland, maar vertelt dit niet aan iedereen. Zijn kennis van kruiden is groot en hij verkoopt dan ook zelfgemaakte zalfjes met geneeskrachtige werking. Hij is een echt natuurmens en is zelfs in de soms barre winters op Kreta niet van ‘zijn’ berg af te krijgen. Eenmaal heeft hij zelfs een paar weken ingesneeuwd gezeten in zijn taverna, waar hij met een houtkachel voor warmte moet zorgen. We genieten uitgebreid van de lunch en praten en praten en praten… Voor we het weten is het alweer tijd om terug te keren, de middag is voorbij. Yianni’s vrouw rijdt met ons mee terug naar haar woning in Kritsa. In de jaren ’60 werd hier de film ‘Zorba de Griek’ opgenomen met Anthony Quin in de hoofdrol. Het traditionele dorp ligt op zo’n 10 kilometer van Agios Nokolaos. Ella brengt ons voor we afscheid nemen nog naar het centrum waar vrouwen schitterende borduurwerken en handgeweven stoffen maken en verkopen. Een toeristische attractie die slechts een puntje van de sluier oplicht van de vaardigheden van dit trotse volk. Ella deelt die trots en zal haar Griekse landgenoten dan ook met hand en tand verdedigen. Dat blijkt als ze telefoon krijgt van Blue Circle, de makers van ‘Boer zoekt vrouw’. Of ze bereid is hen te woord te staan in verband met een mogelijk programma en proefopnamen over het leven op Kreta. Ze twijfelt, want voor je het weet is een opname bewerkt en blijft er niets over van wat je oorspronkelijk wilde tonen. De negatieve publiciteit in ‘Oh oh Cherso’ staat nog in haar geheugen gegrift. Uiteindelijk stemt ze toch toe, maar dan wel op háár voorwaarden; geen negatieve berichten over dit mooie volk en het prachtige eiland, anders werkt ze niet mee. En gelijk heeft ze. Kreta heeft veel meer te bieden voor diegenen die verder kijken dan de grote toeristische trekpleisters.