Van Westlandse druiven naar Griekse Retsina (dl 4 en slot)

Een paar dagen nadat we Ella interviewden op Kreta, gaan we met haar mee de bergen in. Naar Katharo, een uitgestrekt natuurgebied.

Een adembenemend mooie tocht volgt met schitterende uitzichten over azuurblauwe baaien en rustieke landschappen. Zo nu en dan stoppen we om foto’s te maken van het geweldige tafereel. De tocht voert ons naar de kleine taverna van Yianni Siganos. Hij is bevriend met Ella en haar man. Onderweg legt Ella uit: “Yianni is de oud-burgemeester van Kritsa. Op een dag besloot Yianni dat hij niet langer in het plaatsje wilde wonen; hij had het een beetje gehad met de mensen. Hij trok hoog de bergen in en bouwde daar zijn eigen taverna. Hier wordt nog op houtvuur gekookt. Geen ingewikkelde gerechten, maar eenvoudige voedzame kost. Zijn vrouw bleef beneden in Kritsa wonen. Ze probeert iedere dag met iemand mee te liften naar boven en helpt haar man met zijn werk. Aan het eind van de dag rijdt ze weer mee terug met een bekende of bezoeker.”

Hoewel het niet een ritje is dat iedere toerist zomaar even zal gaan maken, is er behoorlijk wat belangstelling voor de kleine taverna van Yianni. Hij heeft namelijk iets heel speciaals waar belangstellenden op af komen… Als we arriveren, wordt Ella door Yianni en zijn vrouw hartelijk welkom geheten. Yianni toont gelijkenissen met ‘Che Guevara’. Hij hangt dan ook zijn ideeën aan. We verbazen ons over de oud-burgemeester met communistische ideeën in een land dat de bakermat van de democratie wordt genoemd. Ook wij worden hartelijk begroet en we nemen plaats op een bankje onder de luifel van de taverna. Het is zo’n 30 graden Celcius. Yianni en zijn vrouw verwennen ons met heerlijke hapjes bij een koel biertje. Even later vloeit de Griekse Retsina rijkelijk. Ella praat verder over haar leven op Kreta. Het is duidelijk dat ze hier helemaal thuis is. Ze spreekt Grieks met Yianni en zijn vrouw en Nederlands met ons. Legt uit wat we voor heerlijke gerechtjes voorgeschoteld krijgen. Olijfjes, kaas, speciaal Grieks brood, een keur aan eenvoudige smakelijke hapjes. “Heimwee naar Nederland heb ik niet,” vertelt Ella. “Natuurlijk mis ik mijn ouders, mijn zus en haar gezin. Ik vind het best moeilijk dat ik niet á la minute aanwezig kan zijn als mijn ouders me nodig hebben en voel me aan de ene kant soms schuldig dat dit op de schouders van mijn zus terecht komt. Aan de andere kant is een ticket zó geboekt en doe ik wat ik kan als ik in Nederland ben. Ik heb grote bewondering voor mijn zus die naast haar bedrijf ook naar mijn ouders omkijkt voor dringende zaken. Godzijdank is er nu een goede internetverbinding, mijn ‘raam op de wereld’. De tijd van wachten in een telefoonkantoor op ‘een lijn’ naar Nederland is voorbij. Met grote regelmaat skype ik met mijn ouders en zus. Mijn vader is gelukkig bijdehand en snapt voldoende van internet om het een en ander uit te wisselen. Soms legt hij me zelfs uit hoe iets werkt,” lacht Ella. “Ik mis verder niet veel uit Nederland. Ook hier is inmiddels alles te verkrijgen. Supermarkten als de Lidl vind je ook op Kreta. En thuis heb ik mijn eigen ‘Hollandse hoekje’ gemaakt.” Ze heeft op haar terras een hoekje ingericht met Hollandse klompjes en andere Nederlandse hebbedingetjes die aantonen dat ze nóg een land heeft waar ze zich thuis voelt. Nederlandse tradities worden niet vergeten. Sinterklaas is altijd gevierd en de kerstboom wordt jaarlijks met veel plezier opgezet, soms onder argwanende blikken van haar man en zonen. Het is een hele stap geweest om de Westlandse druiven in te ruilen voor Griekse Retsina, maar ze beweegt zich als een vis in het water tussen beide culturen.

Dan komt Yianni met zijn ‘schatten’. Hij zet een koffertje op tafel en opent dit. In het koffertje liggen eeuwenoude fossielen. Botten en de kaak van neushoorns die in vroeger tijden op het eiland geleefd moeten hebben, allerlei vondsten waar paleontologen uit de gehele wereld op af komen. We mogen alles oppakken, fotograferen en bewonderen. Hij weet nog veel meer te liggen op het eiland, maar vertelt dit niet aan iedereen. Zijn kennis van kruiden is groot en hij verkoopt dan ook zelfgemaakte zalfjes met geneeskrachtige werking. Hij is een echt natuurmens en is zelfs in de soms barre winters op Kreta niet van ‘zijn’ berg af te krijgen. Eenmaal heeft hij zelfs een paar weken ingesneeuwd gezeten in zijn taverna, waar hij met een houtkachel voor warmte moet zorgen. We genieten uitgebreid van de lunch en praten en praten en praten… Voor we het weten is het alweer tijd om terug te keren, de middag is voorbij. Yianni’s vrouw rijdt met ons mee terug naar haar woning in Kritsa. In de jaren ’60 werd hier de film ‘Zorba de Griek’ opgenomen met Anthony Quin in de hoofdrol. Het traditionele dorp ligt op zo’n 10 kilometer van Agios Nokolaos. Ella brengt ons voor we afscheid nemen nog naar het centrum waar vrouwen schitterende borduurwerken en handgeweven stoffen maken en verkopen. Een toeristische attractie die slechts een puntje van de sluier oplicht van de vaardigheden van dit trotse volk. Ella deelt die trots en zal haar Griekse landgenoten dan ook met hand en tand verdedigen. Dat blijkt als ze telefoon krijgt van Blue Circle, de makers van ‘Boer zoekt vrouw’. Of ze bereid is hen te woord te staan in verband met een mogelijk programma en proefopnamen over het leven op Kreta. Ze twijfelt, want voor je het weet is een opname bewerkt en blijft er niets over van wat je oorspronkelijk wilde tonen. De negatieve publiciteit in ‘Oh oh Cherso’ staat nog in haar geheugen gegrift. Uiteindelijk stemt ze toch toe, maar dan wel op háár voorwaarden; geen negatieve berichten over dit mooie volk en het prachtige eiland, anders werkt ze niet mee. En gelijk heeft ze. Kreta heeft veel meer te bieden voor diegenen die verder kijken dan de grote toeristische trekpleisters.