Crisis

Als eenvoudig burger van de gemeente Westland durf ik te beweren dat ik er geen snars van begreep. Van de hele crisis niet. Hoe was dit ooit begonnen en wanneer ook alweer en waarom reageren we allemaal zo krampachtig door onze hand op de knip te houden. Akelig nieuws laat ik soms het liefst aan mij voorbij gaan, omdat het niet te bevatten is. Liever duik ik in spannende boeken en verhalen die mijn fantasie prikkelen.

Een klein onderzoekje op internet friste mijn geheugen op. De crisis startte in 2007. Da’s inmiddels 5 jaar geleden weten de snelle rekenaars. In Nederland werd ons duidelijk dat er iets ernstig mis was door de affaire omtrent Icesafe in 2008. Voor mij was echter de grootste eye opener de documentaire/film Inside Job die onlangs werd uitgezonden. “Een ontluisterende film over de kredietcrisis” is op internet te lezen. En ontluisterend is ie…

Het is onbegrijpelijk hoe een groep mensen hun zakken heeft lopen vullen ten koste van u en mij, de hardwerkende mens. Althans daar ga ik van uit, dat we hardwerkend zijn. Ik zie dat om me heen, dus die conclusie durf ik wel te trekken. Het is onbegrijpelijk dat op het ongegeneerd zakkenvullen geen zware straffen staan. En al helemaal onbegrijpelijk vind ik dat het gilde der advocaten die de zakkenvullers verdedigt zijn boterham er meer dan dik belegd mee kan verdienen. De gevolgen zijn namelijk zo in- en intriest… Ondertussen kent iedereen wel iemand die zijn of haar werk is kwijtgeraakt. Bedrijven moeten de deuren sluiten, of werknemers ontslaan. We worden angstig en gaan minder uitgeven, waardoor nóg meer ondernemers hun deuren moeten sluiten. En dat laatste begrijp ik dus nog het minst. Ja, wel als iemand werkloos wordt en zijn inkomen ziet dalen, maar niet als iemand nog werk heeft en een stabiel inkomen genereert.

Het resultaat in de bouw is nog wel het scherpste voorbeeld van alle ellende. Nu hoeft het Westland niet van mij volgebouwd te worden, zowel glas als gras zijn me lief, maar probeert u maar eens een woning te kopen en tegelijkertijd uw huidige woning te verkopen. Dat is ondertussen toch wel de hachelijkste onderneming die men momenteel aan durft te gaan. De jongeren die geen betaalbare huisvesting kunnen vinden nog daargelaten. Die trekken weg naar oorden waar men kennelijk meer oog voor hun behoeften heeft.

De gevolgen van de crisis, die heel Europa raakt, tekenden zich scherp voor me af, toen ik deze zomer een paar dagen in Duitsland verbleef. In een prachtig natuurgebied, bestrooid met wat schilderachtige dorpjes en stadjes, fietsten we op een stralende zomerdag wat rond. Met de bedoeling ook wat te winkelen en te snuffelen in de dorpse winkelcentra ten einde wat plaatselijke producten te kunnen aanschaffen. Altijd leuk en lekker om weer eens iets uit te proberen wat we in ‘Die Niederlände’ nog niet kennen of hebben. Dat viel echter bar tegen. Vele winkels waren gesloten, houten afscheiding voor de ramen, faillissementen en geen opvolging, kortom kredietcrisis. Als ik dan in Westland om me heenkijk, valt dat hier nog mee, maar pas op, daar kan van alles spelen waar we nu nog geen zicht op hebben.

Ik kom weer even terug op mijn opmerking dat mensen minder gaan uitgeven. Dat schijnen we te doen op zaken die we beschouwen als overbodige luxe. Daaronder vallen echter veel geneugten die het leven net even leuker maken. Een instinctieve handeling, denk ik, maar wel één die de economische toestand alleen nog maar erger maakt. Waarom zou u immers stoppen met het kopen van die lekkere broden bij de bakker, dat malse stukje vlees bij de slager, dat vrolijke bloemetje bij de bloemist, die mooie CD of dat gave boek bij uw plaatselijke boekhandel? Bent u minder gaan eten? Vegetariër geworden? U houdt ineens niet meer van bloemen en geeft ze ook niet meer cadeau? Muziek is ineens hinderlijk lawaai geworden? Bent u omdat dat zo lekker bezuinigd van de een op de ander dag gestopt met lezen dan? Nee toch zeker, dat maakt u mij allemaal niet wijs! Of is het ineens niet belangrijk meer dat de bakker, slager, bloemist, boekhandelaar en iedereen die met de verkoop van wat dan ook zijn boterham wil verdienen ook een redelijk bestaan hebben? Oei, da’s wel een gewetensvraag hè? Maar wel een vraag die ik mezelf regelmatig stel, als ik ineens aan die plotselinge zuinigheidsziekte toe wil geven die als een besmettelijke griep rondwaart… Ben ik dan niet hetzelfde bezig als de zakkenvullers die de ellende hebben veroorzaakt? Heeft u er weleens over nagedacht wie ook alweer ooit hun zakken vulden met uw groeiende banksaldo? En of er nu werkelijk zoveel veranderd is aan onze rechtspraak om dit opnieuw te voorkomen?

Ik wil u of mijzelf geen schuldgevoel aanpraten, maar door het stellen van deze vragen wil ik persoonlijk niet aan die zuinigheidsziekte toegeven; ik blijf mijn etenswaren kopen als vanouds. De supermarkt en plaatselijke winkeliers kunnen nog gewoon op me rekenen. Ik vind het prettig om naar muziek te kunnen luisteren. Boeken en tijdschriften lezen is voor mij welhaast een eerste levensbehoefte, dus daar lever ik niets op in. Bloemen maken me blij, dus ook die staan gewoon in mijn huis. En zo is het met alles wat ik altijd al meende nodig te hebben om een prettig leven te kunnen leiden. Niet meer en niet minder. Let wel, er is niets verkeerd aan zuinig zijn, maar het kan ook doorslaan. Als voorstander van duurzaamheid meen ik dat een nieuw evenwicht wel degelijk nodig is. Ik besef dat mijn bijdrage aan de economie, als eenvoudig burger van de gemeente Westland, weinig zoden aan de dijk zal zetten, maar ja, een tikkeltje eigenwijs ben ik wel. U ook? Dan vraag ik u nog even verder te lezen.

Ik ga hier een voorstel doen aan eigenwijze Westlanders. De afgelopen week hoorde ik twee wijze uitspraken. De eerste luidde: ‘De mens wordt met niets geboren en zal met niets sterven’. Oftewel: er wordt geen kind geboren met aardse bezittingen en na de dood kan het alles wat het vergaard heeft niet meenemen. De tweede uitspraak luidde: ‘Als een grote onderneming een kleine aanpassing verricht, kan dat grote gevolgen hebben.’ Op die tweede uitspraak wil ik mijn voorstel baseren, met de eerste uitspraak ‘in het achterhoofd’.

In het Westland wonen ongeveer 100.000 mensen. Probeer het Westland eens als een grote onderneming te zien. En stelt u zich eens voor dat die grote onderneming een kleine aanpassing verricht. Bijvoorbeeld iets minder sparen en iets meer uitgeven. Nee, ik bedoel niet dat u uw geld over de balk moet gooien, maar gaat u nu eens na wat u allemaal van uw boodschappenlijstje hebt geschrapt uit angst voor de crisis. En nu ik het daar over heb, ‘angst is een slechte raadgever’, da’s ook een wijze uitspraak. Probeert u nu eens allemaal een kleine aanpassing te verrichten en haal weer eens die lekkere broodjes bij de bakker, dat smakelijke stukje vlees bij de slager, stop met muziek downloaden en koop die CD, dat fraaie bloemetje bij de bloemist, dat gave boek bij de boekhandelaar. Vult u zelf maar in wat u ooit belangrijk vond en geef daar weer eens wat geld aan uit. Of dat nu bij een middenstander of de supermarkt is, maakt niet uit; herstel een oude gewoonte waar u blij van werd. Laat u niet misleiden door een BTW-verhoging. Ga gezellig naar die winkel toe, maak een vriendelijk praatje en koop wat u zichzelf al zo lang hebt ontzegd. Liefst in uw eigen woonkern, anders ontstaat er weer wrevel over het wegtrekken van consumenten en dat valt onder een hele andere discussie, waar ik het later nog wel eens over wil hebben. Sommigen weten niet meer hoe leuk het kan zijn om persoonlijk in een winkel geholpen te worden. En dat dan ook nog door iemand die deskundig is.

Als ik hoor en lees wat we allemaal nog aan goede doelen geven, dan moet zo’n stap toch in alle redelijkheid genomen kunnen worden? Als u dat heeft uitgevoerd, dan vraag ik u hier weer voorzichtig een gewoonte van te maken. Doe iedere week die boodschap die van uw lijstje was verdwenen en waar u plezier aan beleefde, maar ga dan ook eens naar een andere middenstander toe. Voeg een nieuwe aanschaf en winkel aan uw lijstje toe. Zomaar, om weer te leren dat geld moet rollen… Wat zou het mooi zijn, als dit zich als een olievlek door Nederland verspreidde. En vervolgens door Europa en weer verder, misschien wel naar Amerika waar die ellendige crisis ooit begon. Zo’n kleine aanpassing van de grote onderneming ‘Westland’ kan een groot effect hebben. Mensen in uw omgeving hoeven zich minder zorgen te maken, omdat ze weer voldoende verdienen om hun boterham te kunnen kopen en werknemers aan het werk te houden. Producenten krijgen weer een impuls. De handel met het buitenland trekt weer aan. Het woord ‘kredietcrisis’ verdwijnt langzaam uit alle kranten om plaats te maken voor ‘economische stabiliteit’ en misschien zelfs wel ‘voorzichtige economische groei’.

Ben ik een dagdromer? Misschien denk ik er als simpele burger van de gemeente Westland te gemakkelijk over; ik haal immers de meeste wijsheid die ik hier opschrijf uit de boeken en tijdschriften die ik nog steeds koop, uit sociale contacten en onlangs zelfs uit de documentaire/film Inside Job. Misschien ben ik naïef, u mag het zeggen. Desondanks blijf ik een tikkeltje eigenwijs. Als we allemaal eens ophouden elkaar bang te maken met die crisis en elkaar te besmetten met dat zuinigheidsvirus, dan moet het volgens mij toch weer een beetje goed komen. Laat mij dan maar lekker eigenwijs en naïef zijn. Tot nu toe voel ik me daar goed bij.